Wielkie Księstwo Permu - europejskie państwo położone na terenie stepów, powstałe przed 867 rokiem. Mieszkańcami tego państwa byli Zyrianie.
Historia[]
Pierwsze wzmianki o państwie ze stolicą w Permie pochodzą z 867 roku. W owym czasie państwem tym rządził Wielki Książę Burmort I.
W przeciągu następnych kilku dekad, Perm jeszcze bardziej urósł w siłę, podbijając plemię Bułgarów, oraz ograniczając terytoria Maryjczyków do zaledwie kilku prowincji. Po podbiciu owych ziem na zachód od granic Permu pojawił się nowy, potężny rywal - Ruś Nowogrodzka.
Przez kilka następnych dekad państwo Permu nie prowadziło z nikim wojen. Sytuacja ta zmieniła się jednak ok. 950 roku, kiedy to zaatakowało ono Chanat Kumanów. Wojna ta zakończyła się (prawdopodobnie) kilka lat później, zwycięstwem Permu.
W II połowie X wieku na południe od granic Wielkiego Księstwa Permu pojawili się Turkowie Seldźuccy, którzy zdołali podbić całe wschodnie wybrzeże morza Kaspijskiego.
W trakcie następnych kilkudziesięciu lat na terenie Permu doszło do rozłamu w wyniku którego na terenie byłej potęgi powstały dwa oddzielne państwa - Perm i Chelyabi. To pierwsze zajmowało większość terenów należących do byłego imperium, tak więc było ono w stanie podbić mniejszego rywala.
W czerwcu 1021 roku król Polski wysłał biskupa misyjnego Borzysława z Rokcany na dwór wielkiego księcia Permu Erziya z rodu Mordvanidów. Misją Borzyława było nawrócenie permskich pogan na wiarę Chrystusową. Mimo początkowych sukcesów biskup pod koniec tego samego roku został uwięziony, a plan Masława II Półrękiego spalił na panewce. W II połowie XI wieku Państwo Permu zdołało zjednoczyć większość terytoriów znajdujących się w obrębie byłego Wielkiego Księstwa.
Ta sytuacja nie trwała jednak długo, gdyż większość terytoriów należących do Permu zostało podbitych przez okoliczne państwa i plemiona, co spowodowało, iż stanęło ono na krawędzi upadku. Państwo Permu przetrwało jednak ten okres kryzysu, głównie dzięki rozdrobnieniu okolicznych państw.
W I połowie XIII w. na południe od granic Permu pojawiła się kolejna potęga - Złota Orda, która stała się w tym samym czasie głównym rywalem tego państwa.
Niedługo później okazało się, że Mongołowie rządzący Ordą nie byli zainteresowani podbojem Permu. Postanowili oni ruszyć do Europy. W tym samym czasie Państwo Permu odzyskało większość posiadanego w 867 roku wybrzeża morza Bałtyckiego. Około 1350 roku zdołało ono także podbić pozostałą jego część.
Teren kontrolowany przez władcę Permu około 1440 roku, przed wybuchem buntu Ugrofinów.
W II połowie XIV wieku państwo Zyrian zdołało podbić część wschodnich terytoriów należących do Nowogrodu, dzięki czemu odzyskiwało oni utraconą przed wiekami potęgę.
Nie zdołało ono ich jednak zbyt długo utrzymać, gdyż ziemie te zostały niedługo później podbite przez jedno ze stepowych plemion. Spowodowało to osłabienie Permu, które doprowadziło do jego całkowitego upadku w II połowie XV wieku, kiedy to został on podbity przez Bułgarię Nadwołżańską.