Megakampania Wiki
Advertisement

Siemowit Okrutny (ur. ok. 863, zm. 908) - książę Polan w latach 871 - 879, od 879 do 908 Wielki Książę Polski.

Mapa piast2

Terytoria pod kontrolą Polan w chwili śmierci Piasta

Dzieciństwo i regencja[]

Siemowit urodził się prawdopodobnie ok. 863 roku. Był jedynym synem Rzepichy i Piasta - Wielkiego Wodza Polan. Od 869 roku ojciec zajął się jego wychowaniem, lecz niestety władca przedwcześnie zmarł w skutek odniesionych ran w walce z Kujawianami pod wodzą Sobiesława. Pozostawił ośmioletniemu Siemowitowi władzę nad walczącym na dwóch frontach państwem. Wtedy żona zmarłego wodza Rzepicha przejęła de facto władzę nad plemieniem jako regent małoletniego władcy. W czasie jej krótkich rządów młode państwo Polan oparło się najazdowi z dwóch stron (na zachodzie zbuntował się wódz Lubuszan Bohdan) i powiększyło się o ziemie Mazowszan.

Rządy[]

Mapa siem1

Terytoria plemienia Polan po przejęciu faktycznej władzy przez Siemowita

Lata 879 - 888[]

Po osiągnięciu pełnoletności w 879 roku, młody Siemowit był w posiadaniu ziem Polan, Lubuszan, Goplan i Mazowszan. 12 czerwca 879 roku obwołał się on władcą wszystkich ziem leżących nad Wisłą i Odrą i wyniósł się do pozycji niemalże królewskiej, koronując się na Wielkiego Księcia.

W międzyczasie na południu wódz Lędzian Lechosław, mający także ambicje o zostaniu królem Polski, zaatakował Państwo Wielkomorawskie w celu podboju Cieszyna. Siemowit widząc okazję w wykrwawieniu się swoich obu przeciwników, w 880 roku zaatakował Lędzian pod pretekstem przyłączenia ziemi krakowskiej.

Jak mówią kroniki Mateusza z Pabianic, które ostały się do dzisiaj tylko dzięki pomocy zakonu szpitalników: "Gdy tylko pod Kraków wojska Siemowickie się zebrały, żaden to Lędzianin jednak o swój dobytek obawiać nie winien".

Mimo to, w czasie oblężenia grodu w Krakowie, armia Lędzian, oblegająca włości cieszyńskie, nie przybyła na odsiecz, tylko starła się z wojskami wielkomorawskimi.

Po zdobyciu Krakowa Siemowit poprowadził swą armię wprost na ziemie morawskie, ścigając wojów Lędzian. 4 października 880 roku, doszło do starcia pod Ostrawą, w której brały dwa tysiące wojów polskich i resztki wojowników Lechosława w liczbie niecałych czterech setek. Niedługo potem nastał pokój, a Kraków przyłączono do Polski.

W czasie rządów monarchy znacząco rozwinęły się technologie militarne i obronne. Na główną uwagę zasługuje rozwój kawalerii oraz ulepszenia w budowie grodów, jak i systemów obronnych.

Po wojnie z Lędzianami, sąsiednie Królestwo Wielkich Moraw było na tyle osłabione, że wódz Górnego i Dolnego Śląska Witosz uniezależnił się od władzy tamtejszego króla. Siemowit widząc kolejną okazje do poszerzenia granic najpierw zaproponował dobrowolną wasalizację, a gdy prośby te nie zostały spełnione, zaatakował. W styczniu 882 rozpoczęła się kolejna z wojen, które będą w przyszłości nazwana Wojnami o Zjednoczenie. Wojska Polan były osłabione po ostatniej wojnie, a także rozrzucone po kraju, przez co zebranie ich w Poznaniu wymagało czasu. Po wypowiedzeniu wojny wojowie śląscy rozpoczęli marsz do Wielkopolski, gdzie stacjonowała najmniejsza grupa wojów Polan. W połowie stycznia dochodzi do pierwszej bitwy pod Poznaniem, w której przeważająca liczba Ślązaków pokonała siły (dodatkowo zmocnione irlandzkimi najemnikami) Siemowita. Ślązacy, widząc swoją przewagę ruszyli z impetem na serce królestwa - Gniezno. Banda Irlandczyków oraz zbierający się polscy wojowie zostali zmuszeni do odwrotu pod Łęknem. Pod koniec kwietnia wojsko Polan połączyło się pod Poznaniem, gdzie dzień później przybyli także wojowie Witosza. Druga bitwa pod Poznaniem była już wyrównana i tam król, posiadając tylko jeden, środkowy, trzon armii, zniszczył i zmusił do ucieczki flankujących Ślązaków. Bitwa zakończyła się wspaniałym zwycięstwem wojsk królewskich.

Stan wojny odwrócił się o przysłowiowe 180 stopni, gdy Siemowit zaprowadził swych ludzi na Górny Śląsk . W czasie jednej z potyczek pokazał swoje wybuchy gniewu, który był nader praworządny. Wykrwawiająca bitwa pod Legnicą była ostatnią dużą bitwą, która całkowicie przesądziła losy wojny. Po serii potyczek (obie armie były już w stanie całkowitego rozpadu) i po ponad półrocznym oblężeniu Głogowa, Witosz był zmuszony poddać się w listopadzie 883 roku.

Na początku listopada 886 roku, dochodzi do zaślubin z Kenną, córką wodza Serbołużyczan Bjarnatem. Było to małżeństwo sojusznicze, zawarte w celu obrony przed Wielkimi Morawami.

26 grudnia, tego samego roku, z dworu wielkomorawskiego w Brnie, nadciąga wypowiedzenie wojny przez króla Rościsława, który miał na celu odzyskanie niedawno utraconych ziem, czyli Dolnego Śląska oraz Ziemi Krakowskiej. Na wiadomość o wojnie, Siemowit zawezwał wojów, jak i swoich sojuszników - Serbołużyczan i Wołogoszczan.

21 Lutego 887 roku, świeżo zebrana armia Polan w liczbie 2267 ludzi, ruszyła w pościg za armią morawską, która na czas obecny stacjonowała w Opolu. Niestety w międzyczasie do Siemowita doszły zatrważające wieści od mistrza szpiegów, który donosił o zamachu na jego życie, planowanym przez Wodza Jaromara z Wołogoszczy, a także jego szwagra. Jaromar miał w interesie śmierć króla, ponieważ był ożeniony z jego siostrą Wojsławą, która w tamtych latach była następczynią tronu polskiego, więc tytuł króla wpadłby w ręce Jaromara. Kolejnym zdrajcą królestwa okazał się wódz Kujaw Wańko, który fabrykował roszczenia do tronu Polski. Ze względu na temperament Siemowita, od razu wysłał swoich żołnierzy do pochwycenia Wańka, zanim temu uda się sfabrykować roszczenia. [Cytat z Kroniki] "A kiedyż na wańkowskie sale królewscy gwardziści się wlali, zdrajca ten nie miał na ucieczkę szans żadnych, gdyż dzielni wojowie wybili jego straż do nogi, a jego w żelazne kajdany skuli" .Niestety 2 tygodnie później, Siemowitowi mistrz szpiegów doniósł o podstępie jego własnej siostry, Wojsławy.

7 marca dochodzi do bitwy pod Opolem, w której dwukrotna przewaga liczebna Polaków powoduje niemal anihilację wojsk morawskich, zmuszając je do odwrotu. W czasie kiedy król był zajęty przejmowaniem się nad spiskami, morawskie niedobitki skierowały się na Kalisz, przechwytując Serbołużyczan. W związku z zagrożeniem wybicia sojuszniczych wojsk, Siemowit skierował wojów na Wielkopolskę, by tamci uczestniczyli w bitwie która przyjęła nazwę Odsieczy Kaliskiej. Po zwycięskiej bitwie z armii wielkomorawskiej zostały już wykrwawione resztki, które zostały zniszczone w pomniejszych potyczkach.

2 Czerwca dochodzi do podziału armii Polskiej na pół, w celu zdobycia Ziemi Opolskiej i Cieszyńskiej. Jednak w międzyczasie Siemowita dopadła choroba, która wyłączyła go z wojowania na okres letni. Jednak od północy nadciągała armia neapolitańska, która odpowiedziała na wezwanie morawskiego króla. 30 sierpnia dochodzi do bitwy pod Oświęcimiem. Oblegający Polacy są ufortyfikowani na wzgórzach, ale są przez około półtorej tygodnia w mniejszej liczbie niż Neapolitańczycy. Jednak 11 września przychodzi pomoc w postaci posiłków wysłanych z Opola. Po ponad miesiącu walk, armia neapolitańska w końcu przestała atakować umocnione siły polskie, które także były wykrwawione (straty po obu stronach przekroczyły ponad pół tysiąca ludzi [Cytat z Kroniki] "A kiedy przybyłem pod Oświęcim, zobaczyłem nic więcej niż wzgórza w krwi jak szkarłat utopione, przeklęta tą ziemia, gdyż na niej zginie wiele innych synów swych matek")

Jeszcze w grudniu dochodzi do ponownej próby przełamania oblężenia, lecz tym razem Włosi zostają odparci i przegonieni. W roku 888 dochodzi do trzeciej bitwy pod Oświęcimiem, do której dołączają się wojska królewskie, które w międzyczasie zdobyły zamek w Opolu, a także już po bitwie, w kwietniu dochodzi do przejęcia Baronii Cieszyńskiej. Siemowit rozkazał udać się w pościg za Morawianami, ale zamiast tego, natknęli się na posiłki włoskie w Kaliszu, które zostały już definitywnie zniszczone. Po kilku kolejnych potyczkach została wysłana do Brna oferta pokoju, w ramach której Siemowit dostałby duże ilości złota z reparacji wojennych (wojnę zaczęli Morawianie) oraz zrzeczenie się roszczeń do Dolnego Śląska i Krakowa przez morawskiego króla.

Lata 888 - 903[]

Po wojnie przeprowadzono zamach na jego życie [Cytat z kronik]”A gdy Siemowit przejeżdżał przez Gnieźnieńską ziemię, jego wóz zaczął nabierać dużej prędkości. Na szczęście władca wykazał się dużą przytomnością umysłu i wyskoczył z wozu pędzącego do głębokiego jaru.” Do dziś nie wiadomo kto stał za tym spiskiem. Lecz w kilka dni później Jaromar z Wołogoszczy umiera na zapalenie płuc. Po tym wszystkim Siemowit postanawia zadowolić Kennę i wysłać jej podarek. W 891 roku władca wypowiada wojnę Lędzianom o Sandomierz. Po krótkiej bitwie pod Nowym Sączem i zdobyciu Sandomierza i Sącza oraz kilku mniejszych grodów władca Lędzian zgodził się na warunki Siemowita. Zaraz potem Kenna urodziła córkę Danutę, która stała się jego dziedziczką.

Za pieniądze złupione po ostatniej wojnie, król dofinansował rozwój gnieźnieńskiego podzamcza. W lipcu 893 roku wypowiedział kolejną wojnę południowym sąsiadom Lechitom wykorzystując trwający konflikt pomiędzy nimi a państwem wielkomorawskim.Siemowit oblegał miasto Sącz w południowej Małopolsce podczas gdy siły wroga były skupione na obleganiu pobliskiego grodu i już w grudniu wojska polskie przejęły kontrole na całą prowincją, a w marcu następnego roku rozbiły wrogie siły pod Cieszynem. Ostatecznie Lechici wycofali się z całej Małopolski i ten teren został włączony w obręb polskich granic. Władzę nad Sączem król Siemowit oddelegował swojemu zaufanemu dworzaninowi i wieloletniemu przyjacielowi Mieszkowi z Brzeska. 

Mapa siem2

Terytoria Polski w chwili śmierci Siemowita

Ocena rządów[]

Choć nie zachowało się wiele kronik z tamtego okresu, to wiadomym jest, że wszyscy w państwie bali się Siemowita. W stosunkowo krótkim czasie stworzył państwo, które przetrwało liczne katastrofy. Przyczyniło się do tego sposób w jaki traktował wrogów. Każdego więźnia umieszczał w jak najgłębszych i najciemniejszych lochach, często jeszcze torturował ich, a zdrajców skazywał na śmierć, nieważne, czy to był władca Śląska, czy jego własna siostra.

Niektórzy uważają, że wtedy taki władca był niezbędny do utrzymania dyscypliny, i że Siemowit robił to co należało. Inni zaś, uważali go za wielkiego człowieka. Jednakże, większość podań głosi, jakoby Wielki Książę cieszył się ze śmierci i cierpienia innych ludzi.

Siemowit był władcą niezwykle sprawiedliwym. W kronikach piszą o nim: "A sprawiedliwości jego pojąć się nie da. Azali mawiał: A gdy nadarzy mi się złamać święte prawo, którem sam ustanowił, uderzcię mię w lewy policzek, a ręczę, iż nastawię i prawy."

Jego rządy w dużej mierze sprowadzały się do egzekucji i podbojów, ale należy dodać, że Siemowit także zawiązywał sojusze z plemionami pomorskimi. Pokojowo podporządkował sobie ziemie na Wołyniu, a także wynagradzał wasali, którzy byli mu wdzięczni i nie gnębił ich bez powodu oraz traktował chłopa na równi z przywódcą plemiennym.

Siemowit I Okrutny zmarł w wieku 45 lat z powodu wielu ran odniesionych w trakcie walk o zjednoczenie Polski, zostawiając po sobie trójkę niepełnoletnich dzieci. Państwo dziedziczy jego najstarszy syn Masław I Święty, ale tylko de iure, faktyczne rządy obejmuje regent Prendota z Łękna.

Rodzina[]

Siemowit był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Kenna z Łużyc, po jej śmierci za żonę pojął Kornelię z plemienia Głomaczy. Doczekał się trójki potomstwa pochodzącego z pierwszego małżeństwa:

  • Danuta (ur. 892, zm. 925) - wydana za władykę ziem wokół Anhalt, Dragowita
  • Masław (ur. 903, zm. 935) - pierwszy katolicki władca Polski rządzący w latach 908 - 935, zamordowany w czasie rebelii pogańskiej przez kapłanów starej wiary
  • Piast Wielkopolski (ur. 904, zm. 970) - dwukrotny książę Wielkopolski (bez Gniezna), konkurent Masława I i Mieszka I. Przeciwnik chrztu Polski. Twórca wielkopolskiej linii Piastów, która wymarła najpewniej w 1060 na jego praprawnuczce, Magdalenie


Władcy Polski
Piastowie książęta Polan: ChościskoPiast
wielcy książęta Polan: Siemowit Okrutny
królowie Polski: Masław I ŚwiętyMieszko IMasław II PółrękiJanko NieprawyMieszko II WielkiKarol
Mazowieccy Krystyn I ZdobywcaKazimierz I StaryGertruda IWielisław IWielisław II ŚmiałyStefan WielkiGierołt IPaweł IPaweł IIGierołt IIBoguchwał ŚmiałyZwinisława Okrutna
Lubomelscy Mirosław BratobójcaJacek MądryMiłobrat SzalonyKrystyn II WielkiKazimierz IIKazimierz IIIKrystyn III Helena IScholastyka IWolisława ZjednoczycielkaGertruda II
Advertisement