Rusini Haliccy - katolicki naród wschodniosłowiański zamieszkujący Ruś Czerwoną, Wołyń i Podole. Mówią językiem słowiańskim, z wieloma naleciałościami francuskimi i oksytańskimi.
Historia[]
Plemiona wschodniosłowiańskie od VI wieku rozprzestrzeniały się na wielkim obszarze Europy Wschodniej. Część ich zachodnich terytoriów została podbita przez polskojęzyczne plemię Lędzian, a następnie przez Polaków. Polacy sprowadzili na te terytoria Zakon Joannitów, który szybko wymknął się im spod kontroli. Rycerze zdołali zbudować własne, silne i niepodległe państwo, które zdołało nawet rozszerzyć się na wschód. Na podbitych terenach Joannici prześladowali Słowian, niszczyli ich religię, kulturę. Sprowadzano wielu osadników z odległych terytoriów - z Francji, Oksytanii. W wyniku tych procesów na Wołyniu i w Rusi Czerwonej zdołała wytworzyć się kultura katolickich Rusinów, o silnych wpływach romańskich.
Język halicki[]
Do XII wieku Haliczanie posługiwali się cyrlicą. Jednak gdy przybyli Joannici, zaczęli oni wprowadzać alfabet łaciński. Posiada on naleciałości z języka polskiego jak i francuskiego.
Alfabet[]
Składa się z 27 liter: a, à, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, y, z, ż. Istnieją dwie ligatury œ i æ oraz dwa dwuznaki: cz, sz
Liczby[]
1 - jedunà (jedunę)
2 - dwæja (dweja)
3 - træja (treja)
4 - czwæra (czwera)
5 - piàna (piena)
6 - szæsva (szesfa)
7 - siædemà (siedemę)
8 - æsemà (esemę)
9 - œwiqt (dzwikt)
10 - œsiq (dzsikt)
Nazwy państw w języku halickim[]
Polska - Polżkà (Polżkę)
Ruś - Ruys (Raija)
Kijów - Kyæ (Kiję)
Ruś Kijowska - Kyæv Ruys (Kijęf Raija)
Nowogród - Nouegræde (Nojegręde)
Ruś Nowogrodzka - Nouegrædv Ruys (Nojegrędef Raija)
Litwa - Lyfà (Lijwę)
Halicz - Galycz (Halijcc)
Wołyń - Folyyne (Wołijne)
Węgry - Felgryj (Welgrij)
Republika Pruska - Reczpublica Pruzyv (Reccpulicka Prasijf)
Nitra - Nyitirava (Nitirava)
Bułgaria - Bælgrasaka (Bajelgrska)
Khersoń - Hczezrhonkya (Hczerżońka)
Krym - Kærmejia (Karmeja)
Francja - Francska (Frańczka)
Perm - Permija (Permja)
Bawaria - Bajiernya (Bahernia)
Chorwacja - Hyervjaczka (Hjerwaczka)
Czechy - Cajska (Czajszka)
Grecja - Grcka (Grczka)
Imperium Timurydów - Jimeryjum Tæjmœrdojdow (Himperium Tajmuirdójdów)
Imiona w języku Halickim[]
Masław II "Pół-Ręki" - Mazlyaf II "Pæly-Relce" (Masław dwejaf "Pęłij-Relcke")
Mirosław Lubomelski - Mirozlyaf Lubomelski (Mirosław Labomelski)
Miłobrat "Szalony" - Mylobrjat Salonyij (Milobryat Shalonyi)
Krystyn II "Wielki" - Krajstin II Felcv (Krajsztyn dwejaf Velkv)
Patryk - Badrig (Padrih)
Jan - Jjàn (Żan)
Fryderyk - Frajdrajk (Frzajdrzajk)
Gomez - Gomez (Gemiz)
Karol - Kàroloj (Keroloj)
Piotr - Podr (Pudr)
Stefan - Szteypn (Stjpń)
Iwan - Ivaan (Jvań)
Anna - Aney (Ańij)
Joanna - Haonna (Jauńńu)
Kinga - Qinqa (Kińka)
Stanipełk - Stanajplk (Sztanajpłk) - imię powstałe od Stanisław i Jaropełk
Jedwokja - Yedvokija (Iedłokia) - imię Yevdokia w nieco zmienionej wersji
Maszka - Maskha (Maszha) - imię Mieszko zmieniło płeć, z męskiej na żeńską
Nino - Nyjnjo (Nińo) - imię Nina zmieniło płeć z żeńskiej, na męską
Nazwy miast w języku Halickim[]
Kraków - Qrakw (Krakw)
Halicz - Galycz (Halijcc)
Kijów - Kyæ (Kiję)
Nowogród - Nouegræde (Nojegręde)
Paryż - Parzhy (Paczhij)
Grodno - Hradna (Hradna)
Płock - Platska (Płaćka)
Jaćwięż - Yatvyagi (Jatwidżi)
Sztokholm - Stackalm (Sztaćhalm)
Wiedeń - Vijennaja (Vieńaia)
Korsuń - Chorhun (Czorhuń)
Wilno - Vjalnjo (Vialńo)
Rzym - Royma (Rojmą)
Konstantynopol - Czonstancanopolitajanaja (Cząsztąalipajańaja)
Gniezno - Geznojo (Geźńoho)
Truso - Trho (Trjo)
Włodzimierz Wołyński - Valajdmajer Folyynskayi (Wałażdmejher Wołijnckeyjhy)
Terebowla - Trejmojabowelyja (Tczedźmohabałeleja)
Przemyśl - Peremaysil (Perzemajszl)
Brześć - Baraszt (Barzszcz)
Pińsk - Pynsk (Pinsk)
Perejasław - Pyerayslvl (Pierejśłwł)
Pierwsze źródła pisane[]
Pierwszym dokumentem napisanym w języku Halickim było zawiadomienie Wielkiego Mistrza Joannitów, Gomeza "Wielkiego" o odbiciu Korsunia z z rąk Rusinów w roku 1069. A brzmiało ono tak:
[POL]
Wielki Mistrzu Gomezie. Przewodniku Joannitów po ziemskiej podróży do Boga. Ty co władasz mądrze i sprawiedliwie ziemiami od Wołynia aż po Halicz. Ślę do Ciebie ten list, by zawiadomić Cię o zwycięstwie naszych niezwyciężonych wojsk w walce z niewiernymi Rusami. Przejęliśmy tym samym Podole od Mirova do Dniepru.
Twój uniżony sługa: Brat Piotr
[HAL]
Felcv Miztiż Gomez. Pżiefotnic Jonànæw po cenàv potræzye to Bodà. Tyj zo wlyàtàsz maytżi e zbràfietlifie cenàs ot Folyyne azy po Galycz. Sylye to Cebe den lizd, byj càwiàtomyc Ce o cfyjeyztwo naszyj ni cfyjeztwov foyzc f falke c ni fernyjmi Ruysans. Praieylisymyj tyjm zamyjm Potoli ot Mirov to Dnepra.
Tfæ aniżomyj slyàga: Bràt Podr