Megakampania Wiki
Advertisement

Wielisław I (ur. 11 marca 1192 w Płocku, zm. 7 grudnia 1212 w bitwie pod Inowrocławiem) – król Polski w latach 1207 - 1212 z dynastii Mazowieckich.

Panowanie[]

Regencja św. Kingi[]

Sytuacja[]

Wielisław objął tron w wieku piętnastu lat. W tym czasie trwała wojna z Litwą o tereny pruskie. Z powodu małoletności króla regentką została święta Kinga. Wychowywała ona Wielisława, który dzięki niej stał się wybitnym taktykiem i charyzmatycznym liderem. Cechę tę świetnie później ukazał dramatopisarz Wilhelm Spirszek w dramacie "Wielisław I". Wielisław jednak, mimo wychowywania przez świętą, nie był człowiekiem religijnym, w przeciwieństwie do trojga pierwszych Mazowieckich na tronie polskim. Z jego panowaniem wiązano ogromne nadzieje.

Podbój Sambii i Galindii[]

Wojska polskie odniosły wspaniałe zwycięstwo nad Litwinami pod Wyszkowem. Z 11 tys. pogan tylko niecały tysiąc uszedł z życiem. Wiktoria ta pozwoliła zakończyć wojnę, w wyniku której Polska odzyskała dostęp do morza. Następnie Wielisław został zaręczony z księżniczką lotaryńską, Amelią. Pochodziła ona z rodu Karolingów, jednej z najpotężniejszych dynastii w Europie. Amelia była wielbicielką poezji romantycznej, to za jej czasów spisano legendę o miłości króla Mieszka I i królowej Matyldy. Wielisław jednak nie podzielał entuzjazmu swojej żony, tym bardziej, że miał inne problemy. Na podbitych ziemiach bałtyckich poganie nie zamierzali złożyć broni. Niejaki Ekkelis, pruski wajdelota, rozpoczął pogańską rebelię na terenie Sambii. Zebrał jednak zaledwie 3 tys. ludzi,

Mapa Kazimierz(śmierć)

Ziemie Polskie chwili rozpoczęcia rządów Wielisława I (kolor czerwony).

co nie stanowiło wyzwania dla królewskiej armii. W tej sytuacji Krzyżacy poprosili o oddanie Sambii pod ich kontrolę. Nie uzyskali jednak zgody. W krwawej bitwie pod Nidzicą poganie zostali pokonani i stracili 2/3 swoich sił. Po tej klęsce Ekkelis wycofał się na Litwę, licząc na pomoc tamtejszego króla. Król Dobrynia był jednak z pochodzenia Słowianinem i nie popierał Bałtów. Uderzył na wojska Ekkelisa, a później wpuścił na terytorium Litwy wojska polskie, które wybiły niedobitki pogan pod Kretingale.

Samodzielne rządy[]

Wojna z Pomorzem[]

Samodzielne panowanie Wielisława rozpoczęło się od wojny z Pomorzem. Pomorzanie domagali się oddania im zamku w Pyrzycach, który od dawna był kością niezgody między Pomorzem a Polską. W bitwie pod Pyrzycami Polacy dowodzeni przez św. Kingę i samego króla rozgromili wrogów. Kolejne zwycięstwa odniesiono w bitwach pod Anklam, gdzie wzięto też do niewoli wpływowych jeńców. Po ostatecznym rozbiciu wrogich wojsk rozpoczęto oblężenie stolicy Pomorza, lecz w tym samym czasie zmarł książę Gniewomir, główny prowodyr tego konfliktu. Król pomorski Miłosz w tej sytuacji zawarł pokój. Niestety Polska na wojnie nic nie zyskała i wielki sukces militarny został zmarnowany.

Powrót Żydów[]

Wielisław nie należał do ludzi pobożnych, zależało mu za to na bogactwie. Postanowił więc ponownie zaprosić do Polski Żydów, wypędzonych ongiś przez Krystyna I. Żydzi bardzo chętnie powrócili nad Wisłę, nie żądając przy tym żadnych odszkodowań od króla. Decyzja Wielisława miała bardzo pozytywny wpływ na rozwój polskich miast i handlu, przyczyniła się ona w znacznym stopniu do rozwoju gospodarczego kraju.

Kłopoty z Kościołem[]

Ambitny książę Kujaw Gaudenty postanowił wykorzystać zamieszanie w Czechach, aby zdobyć Chełmno. Wielisław tymczasem postanowił wydać swoją siostrę Aldonę za króla Kastylii Paskala. Aldona jednak niespodziewanie odmówiła królowi i uciekła na Górny Śląsk, szukając pomocy u tamtejszego arcybiskupa. Mściwoj wsparł ją i otwarcie wypowiedział królowi posłuszeństwo. Następnie Krzyżacy, którzy utracili ziemie w Grecji i nie otrzymali Sambii, samowolnie zajęli Ziemię Sądecką. Wielisław rozbił siły biskupie w bitwie pod Krosnem, a następnie zdobył Brzeg. Stłumił w ten sposób bunt i zlikwidował Arcybiskupstwo Śląska. Działania króla spotkały się jednak z surowym sprzeciwem papieża Telesfora III, który zażądał uwolnienia pojmanego biskupa. Wielisław spełnił to żądanie. Rozpoczął jednak jednocześnie atak na Krzyżaków, chcąc wypędzić ich z zajętych bezprawnie ziem. Zakonnicy po klęsce w Grecji nie mieli większych sił i zostali szybko pokonani. W zdobytym Sączu Wielisław urządził wielką ucztę na cześć zwycięstwa. Nagle poczuł jednak, że wino pachniało dziwnie. Okazało się, że ambitny książę Kujaw chciał otruć króla.

Wojna z Kujawami[]

Za usiłowanie królobójstwa, Wielisław próbował aresztować księcia Kujaw. Próba ta nie powiodła się i Kujawy otwarcie się zbuntowały. Wojska królewskie odniosły zwycięstwa nad buntownikami pod Nidzicą i Toruniem,

Mapa Wielisław I(śmierć)

Terytoria Polski w chwili śmierci Wielisława I (kolor czerwony)

po czym skierowały się na ostatni oddział kujawski stacjonujący pod Inowrocławiem. Siły Kujawian liczyły zaledwie 1,5 tys. ludzi, spodziewano się więc łatwego zwycięstwa. 7 grudnia 1212 r. pod Inowrocławiem Wielisław I, słynący z charyzmy, poprowadził swoje wojska osobiście do ataku na pozycje wroga. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk królewskich, które kompletnie rozbiły buntowników ponosząc przy tym minimalne straty. Jednak z jedną z nielicznych ofiar był sam król. Uniknął śmierci od trucizny tylko po to, by zginąć od strzały. W momencie śmierci miał 20 lat. Jego panowanie trwało zaledwie 5 lat.

Bilans rządów[]

Z powodu krótkich rządów i tragicznej śmierci w młodym wieku, Wielisław nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Jego niezwykłe talenty i doskonałe wychowanie św. Kingi poszły na marne. To krótkie panowanie miało jednak pod pewnymi względami przełomowe znaczenie dla Polski. Najważniejszą decyzją podjętą przez Wielisława było sprowadzenie Żydów, dzięki czemu kraj rozwinął się gospodarczo. Pomnik Wielisława I stoi dziś przed Muzeum Żydów Polskich. Wielisław też oparł się podstępnym Krzyżakom i obronił się przed Pomorzanami, choć w tym drugim wypadku sukces militarny nie przełożył się na sukces polityczny.


Rodzina[]

Wielisław za żonę miał Amelię z dynastii Karolingów, z którą doczekał się dwóch męskich potomków:

  • Wielisław II (ur. 1210, zm. 1277) - król Polski w latach 1212 - 1277
  • Karol (ur. 1211, zm. 1244) - hrabia Galindii w latach 1230 - 1244


Władcy Polski
Piastowie książęta Polan: ChościskoPiast
wielcy książęta Polan: Siemowit Okrutny
królowie Polski: Masław I ŚwiętyMieszko IMasław II PółrękiJanko NieprawyMieszko II WielkiKarol
Mazowieccy Krystyn I ZdobywcaKazimierz I StaryGertruda IWielisław IWielisław II ŚmiałyStefan WielkiGierołt IPaweł IPaweł IIGierołt IIBoguchwał ŚmiałyZwinisława Okrutna
Lubomelscy Mirosław BratobójcaJacek MądryMiłobrat SzalonyKrystyn II WielkiKazimierz IIKazimierz IIIKrystyn III Helena IScholastyka IWolisława ZjednoczycielkaGertruda II
Advertisement