Królestwo Anglii

Królestwo Anglii - państwo, położone w Europie Zachodniej, na Wyspach Brytyjskich. Dysponuje ono największymi posiadłościami kolonialnymi spośród wszystkich państw europejskich. Obecnie znajduje się w unii personalnej z Królestwem Bawarii.

Historia[]

Początki[]

Wielka Brytania od upadku władzy rzymskiej na początku V w. n.e. przeszła wiele zmian. Najpierw lokalne miasta zostały opanowane przez najeźdźców: Jutów, Anglów i Sasów, wypierając rodzimych Celtów na zachód, do Walii, Bretanii i na Irlandię, oraz na północ, do Szkocji. Z czasem pośród najeźdźców ukształtowało się siedem królestw tzw.Heptarchia składająca się z królestw: Wessex, Mercji, Kentu, Anglii Wschodniej, Essex, Nortumbrii i Sussex. Na przestrzeni wieków różne państwa przejmowały dominację nad innymi, dokonywano podbojów i zjednoczeń. W efekcie w 867 r. istniały już tylko cztery królestwa: Wessex, Mercja, Nortumbria i Wschodnia Anglia. Najpotężniejszym było to pierwsze, zajmujące znaczne obszary południowej części Wielkiej Brytanii, wraz z największym jej miastem - pamiętającym jeszcze czasy rzymskie Londynem. Jego królem był Alfred Wielki. W trakcie swojego długiego, bo aż 49-letniego panowania zdołał on opanować Wschodnią Anglię oraz część Kornwalii z arturiańskim zamkiem Tintagel oraz ważne miasto Cardiff w Walii. Na jego nieszczęście, potężni wikingowie, którzy założyli swoje królestwo - Jorvik - do których dołączyli ich pobratymcy z duńskiej Jutlandii. Te dwa plemienia wikińskie podzieliły pomiędzy siebie Mercję i Nortumbrię, skutecznie uniemożliwiając Wessexowi ekspansję w tym kierunku.

W X w., podbijając niewielkie księstewka na pograniczu z potężnymi wikingami, król Alfred zdołał zdobyć wystarczająco wiele ziem, by koronować się na króla, co miało miejsce w Winchester w roku 917. Niedługo później, bo zaledwie trzy miesiące po uroczystości król zmarł, pozostawiając wciąż niewielkie, ale zjednoczone państwo w rękach swojego synowi, Ceolwulfowi.

Rozwój pod berłem Wessexów i Karolingów[]

Król ten jednak rządził tylko do 923 r., a władzę przejął po nim jego syn, Swithred. Nie rządził jednak długo - już dwa lata później został on obalony przez swoją własną ciotkę, córkę Alfreda, Helgę. Przeniosła ona stolicę z Winchesteru, który pozostał w rękach obalonego króla, do Bedford. Ożeniła się ona z królem Asturii, Ordono Nieotrożnym, którego wspierała okrętami i wojownikami w jego dziele rekonkwisty. On zaś, razem ze Szkotami, pomógł królowej unicestwić Jorvik. Zmarła ona w 935 r. a jej potomkowie rządzili w czterech królestwach: Anglii, Kastyli ,Asturii i Galicji.

Tron po królowej Heldze odziedziczyła jej wnuczka Aldonza, która po ojcu przejęła niedbały charakter. Nie pasjonowała się wojaczką, lecz zajęła się rozwojem swojego państwa, fundując wiele grodów stożkowatych, a także pierwsze fortyfikacje kamienne oraz zakładając nowe miasta. Nie zdobyła ona jednak popularności, a to z tego powodu, że w przeciwieństwie do swojego dworu, używającego języka angielskiego, mówiła ona po hiszpańsku. Zmarła ona w 955 r., a tron przejął jej syn, Jaime. Rządził jednak zaledwie rok, po którym został zamordowany przez barona Tottenham, Elfmera. Po nim koronę objęła wpierw jego córka, Brygida, a następnie jego siostra, Aldonza II. Przeniosła się ona wraz z dworem do Yorku, a jej panowanie było identyczne z rządami jej matki. Ożeniła się ona dwukrotnie, w obu przypadkach z przedstawicielami dynastii Karolingów - za pierwszym razem z Alderykiem z Włoch, a za drugim z Rajmundem z gałęzi cesarskiej tej dynastii. Dzieci doczekała się jednak tylko z małżeństwa z pierwszym mężem - dwóch córek. W skutek tego po jej śmierci w 966 r. na angielski tron wstąpiła starsza z nich, Pernelle. Rządziła ona aż 60 lat, kontynuując pokojową politykę matki i babci, przenosząc stolicę z powrotem do Bedford. Odznaczała się świetnym zmysłem sprawiedliwości, dlatego kronikarze nazwali ją "Sprawiedliwą" i określali jako jednego z najlepszych władców, jakimi cieszyła się Anglia, przy czym za jedyną jej wadę uważali fakt, ze używała ona języka frankijskiego, a nie angielskiego.

Królowa Pernelle ożeniła się dwukrotnie, dwa razy z Karolingiem, a ciekawostką może być fakt, że drugi jej małżonek, król włoch Gilbert, został rycerzem-templariuszem, zdobywając nawet tytuł jego wielkiego mistrza.

Po śmierci królowej Pernelle w 1026 r. władzę przejął jej najstarszy syn, Etienne. Nie panował jednak długo, gdyż o tron w 1030 r. zaczął się ubiegać książę Hereford, pochodzący z Danii Harald, potomek króla duńskiego Sigurda Wężowe Oko. Doszło do buntu pod jego wodzą, który zakończył się sukcesem. Król Etienne musiał uciekać za Kanał La Manche, na zawsze tracąc angielski tron.

Zamęt i podboje[]

Okres zamętu nie odbił się na Anglii najlepiej. Korzystając z niego Cesarstwo Franków podbiło Kornwalię, zaś przez kraj zaczęła przetaczać się fala buntów. Sam król Harald zmarł w 1037 r., pozostawiając kraj zniszczony i osłabiony swojej córce, Wilhelminie. Ta pogorszyła tylko prestiż tronu, zachowując się kompletnie nieodpowiedzialnie i za nic mając sobie prawa królestwa. Dlatego szlachta ponownie zebrała się i w 1050 r. wypowiedziała monarchini posłuszeństwo, osadzając na tronie syna obalonego króla Etienne'a, Iwo. Nie był to jednak koniec perturbacji - w 1052 r. na angielskim wybrzeżu wylądował król Włoch, Bouchard Okrutny. Zdołał on bez większego oporu opanować Londyn i koronować się na króla. W samych Włochy przeszły przez bardzo poważną wojnę domową, która jednak, co ciekawe, w bardzo niewielkim stopniu dotknęła Anglików. O tron walczyli Bouchard i jego brat, Fryderyk. Jak się okazało jednak, gdzie dwóch się kłóci, tam korzysta trzeci i do kontrnatarcia ruszył Iwo, odzyskując na krótko przed swym zgonem Londyn i królewską koronę.

Jego panowanie trwało do jego śmierci w 1066 r., w trakcie którego zasłynął on z zamordowania swojego brata, a zarazem konkurenta do tronu, Robina. Ponadto prowadził swoje rządy bardzo twardą ręką. Nikt nie mógł liczyć na litość - w każdym mieście, na rynku można było znaleźć szubienice z kołyszącymi się na wietrze wisielcami. Ponadto tajemnicą Poliszynela było to, że sam monarcha prowadził grzeszne życie - miał mnóstwo kochanek, całe noce spędzał jeżeli nie ze swoją żoną, Siffledą, to z kochankami. Doczekał się nawet bastarda, którego nie uznał, lecz zapewnił mu przyszłość, załatwiając, za pośrednictwem swych znajomości, posiadłości w Cesarstwie. Z wyżej wymienionych przyczyn potomni nadali królowi Iwo przydomek "Grzeszny".

Następcą grzesznego króla był jego syn, Regenweald. Rządził on aż do 1103 r. Był on świetnym wodzem, więc zdecydował się wykorzystać potencjał militarny swojego państwa do podbojów. Do swojej śmierci w wyżej wspomnianym roku zdołał on podbić niewielkie wikińskie państewka powstałe po rozpadzie unii Irlandii i Szkocji - całe jego panowanie było pasmem nieprzerwanych wojen. Ponadto jako pierwszy z angielskich monarchów na stałe przeniósł dwór do Londynu.

XIII w.[]

Kolejnym królem został syn Regenwealda, Iwo II. W przeciwieństwie do ojca, panował pokojowo, cementując powstałe królestwo i rozwijając je gospodarczo. Rządził jednak tylko do 1113 r., to jest do swojej śmierci. Po niej tron odziedziczyła jego córka, Leoflleda. Kontynuowała ona politykę ojca, lecz zmarła przedwcześnie w 1117 r., zostawiając tron swej najstarszej córce, Burgfledzie. Również i ona nie panowała długo, gdyż w 1126 przeciwko jej rządom wystąpiła Koalicja Baronów pod wodzą Roderyka, hrabiego Middlesex ze szkockiego rodu Mac Eoin Duib. Wojna zakończyła się zwycięstwem buntowników i koronacją króla Roderyka.

Nowy monarcha wznowił ekspansję na ziemie wciąż podzielonych Szkotów. Jego celem było odzyskanie gniazda rodowego jego dynastii, a więc Argyll w zachodniej Szkocji. Udało mu się osiągnąć ten cel tuż przed swoją śmiercią w 1144 r. Ponieważ miał tylko jedną córkę, Galienę, to ona przejęła po niej władzę.

Królowa Galiena rządziła Anglią do swojej śmierci w 1163 r. Po podbojach ojca, ona wprowadziła politykę rozwoju, cementując zdobyte już tereny. Dzięki jej i Roderyka staraniom ich królestwo stało się rzeczywistym dominantem na wyspach, lecz jedno działanie królowej miało charakter destruktywny na królestwo - ożeniła się ze zwykłym szkockim chłopem, niejakim Archibaldem, co było bardzo poważnym mezaliansem. Innym problemem byli litewscy najemnicy zatrudnieni przez króla Roderyka. Ten w pewnym momencie przestał płacić im żołd, więc ci zbuntowali się, tworząc własne państwo w 1138 r. państewko w Westmorland.

Po śmierci królowej Galieny władzę przejął jej najstarszy syn, Roderyk, którego jednak obalił wkrótce jego brat, Maldred. Jak się okazało, nie na długo zasiadł na tronie. Fakt, że jego ojciec pochodził z bardzo niskiej klasy społecznej, bardzo nie przypadł do gustu możnym. Zbuntowali się przeciwko królowi, a na ich czele stał hrabia Derby, Filip z pochodzącego ze Skandynawii rodu Hjort. Powstanie zakończyło się pełnym sukcesem, lecz sam Filip nie sięgnął po koronę, lecz wsadził ją na głowę swojej matki - Adelindy. Tymczasem Roderyk nie zasypiał gruszek w popiele i sam ponownie spróbował sięgnąć po władzę - skutecznie, lecz znów na krótko, bo już po trzech latach, w 1175 r. tron przejęła wnuczka króla Iwa II, Wulfgytha, która w 1183 r. obalona przez Eadwulfa Przeklętego. W 1189 r. również i on musiał pożegnać się z królewskim tronem, berłem i jabłkiem, będąc zastąpionym przez swoją własną siostrę, Eadgythę. Rządziła ona jednak tylko przez 4 miesiące, z powodu okresu swoich rządów więc została nazwana "Jesienną królową". W Sylwestra 1189 r. zmuszona została do abdykacji, zaś w nowy rok 1190 r. odbyła się koronacja Cynewulfa Chestera, syna królowej Wulfgythy. Ostatecznie, w 1198 r. po koronę sięgnął Filip Hjort, który w końcu został koronowany w Winchester. Pomimo tego, że miał bardzo małą domenę (hrabstwo Derby oraz Londyn), zdołał utrzymać się u władzy i zdobyć wielki posłuch wśród poddanych - w przeciwieństwie do władców rządzących w przeciągu poprzednich 30 lat. Lata te poskutkowały znacznymi zniszczeniami w kraju, Litwini z Westmorland zdobyli Lancaster, Shrewbury i Chester, utracono także znaczne posiadłości w Szkocji. Nowy monarcha jednak twardo i mądrze rządził królestwem, zapobiegając podzieleniu przezeń losów Szkocji i Irlandii. Za swoje osiągnięcia otrzymał przydomek "Mądry". Zmarł w 1220 r., oddając koronę swojemu synowi, Kolowi.

Chaos[]

Ten jednak nie umiał już utrzymać swoich poddanych w ryzach, przez co już w 1224 r. wybuchł potężny bunt przeciwko niemu. Jego przywódczynią była Leoffleda Northampton, pomniejsza szlachcianka. Rebelia zakończyła się całkowitym zwycięstwem i obaleniem Szkotów. Krótkie panowanie nowej królowej upłynęło pod znakiem wielkiego okrucieństwa, z jakim traktowała ona swoich wasali, a zwłaszcza wrogów. Dlatego wielu ludzi z ulgą przyjęła jej śmierć w 1233 r. Ze swoim mężem, księciem Somerset z rodu Karolingów, a więc Uhtredem, który także podzielał jej sadystyczne hobby, doczekała się trzech synów, z czego dwóch przeżyło matkę - Wulffled i Sebert.

Nowym monarchą Sebert, jeden z dwóch synów Leoffledy i jedyny, który dożył dorosłości. Jego panowanie upłynęło pod znakiem wielkich i licznych buntów i ciągłych walk wewnętrznych. Kraj stał w ogniu. Brat zwracał się przeciwko bratu, panował chaos i nieporządek. Tylko dzięki swoim umiejętnościom dowódczym król Sebert zdołał przez długi czas utrzymać się na tronie. Długi, bo został z niego przed swą śmiercią obalony. Nowym królem w 1240 r. został Eadwulf, książę Yorku. Jednak również i on nie stłamsił źródeł buntów, które na nowo ogarnęły królestwo po jego śmierci w 1249 r. Jego syn, król Werestan został obalony już w 1251 r. przez księcia Bedford, Burharda Karolinga. Dopiero on zdołał powstrzymać spiralę przemocy i mocno osiąść na tronie królewskim. Rozpoczął on zadanie odbudowy zniszczonego królestwa. Rządził on aż do 1285 r., podnosząc Anglię z upadku. Za jego wielki wysiłek otrzymał przydomek "Mądry". Zostawił po sobie państwo scentralizowane, ze skuteczną administracją i silną armią oraz gospodarką. Niemniej pewnym jest, że dzięki podziałom wśród Anglików ruchy zjednoczeniowe w Szkocji i Irlandii umożliwiły odtworzenie tych królestw.

Wyspiarska potęga[]

Po śmierci Burharda Mądrego tron przejął jego syn, Sebert II. Niestety, rządził tylko dwa lata, więc nic o jego panowaniu nie możemy rzec. W 1287 r. królem został jego syn, Sebert III. Ten kontynuował politykę dziadka, popierając rozwój miast i zamków. Aż do 1320 r. król nie prowadził żadnych poważnych wojen. Dzięki niemu królestwo znalazło się w stanie najwyższego rozwoju - było jednym z najbogatszych i najpotężniejszych państw Europy. Potomni nadali mu przydomek "Wielki".

Po śmierci króla Seberta Wielkiego w 1320 r. nowym królem został Robert. On, będąc wychowywany w przepychu, stał się bardzo dumny i arbitralny, a przez to okrutny. Mordował kogo chciał i jak chciał, nie miał oporów nawet przez skazaniem na śmierć swej rodziny, a mianowicie brata, Seberta. Możnowładztwu takie rządy nie spodobały się, więc w 1337 r. wybuchł bunt. Powstańcy odnieśli sukces i nowym królem został krewniak Roberta, Wulf. Niemniej, o królu Robercie warto wspomnieć, że jako pierwszy od wielu wieków monarcha angielski używał języka angielskiego.

W trakcie rządów króla Wulfa okres wielkiej prosperity przeżywały winnice i browary królestwa, gdyż monarcha był nałogowym alkoholikiem. Trzeba mu jednak przyznać, że alkohol nigdy nie zaćmił mu umysłu. Tuż po rozpoczęciu panowania zdołał on podbić szkockie królestwo Moray. Król kontynuował także politykę rozwoju gospodarczego królestwa. Niemniej, jego nałóg prawdopodobnie wpędził go w grób, gdyż król Wulf zmarł w 1357 r. Kolejnym królem został jego syn, Wulf II. Było ono jednak bardzo krótkie - trwało bowiem tylko trzy lata, więc nic nie możemy o nim powiedzieć.

Kolejnym władcą została córka Wulfa II, Maud. Królowa naraziła się wielu szlachcicom niekorzystną wobec nich polityką, przez co ci obalili ją już w 1363 r., na nowego monarchę wybierając Óengusa, księcia Gloucester. On jednak także rządził dość krótko, bo do 1366 r., przekazując koronę swojemu synowi, Robertowi II. Korzystając z tego okresu zamętu, powstało w Szkocji Królestwo Moray, jedno z centrów gaelickiej kultury.

Król Robert od potomnych otrzymał przydomek "Wielki". Nie zdobył go jednak wojenną chwałą, lecz mądrą polityką tak wewnętrzną, jak i zagraniczną. Uczynił z Anglii prawdziwe gospodarcze imperium. Królestwo było dzięki niemu bardzo bogate, a to w skutek rozwoju handlu. Jego trwające do 1389 r. rządy zostały zapamiętane jako bardzo dobre i pomyślne., choć również za jego rządów umocniły się polityczne wpływy innych państw na Wyspach Brytyjskich, np. Kastylii, która w wyniku praw dziedziczenia opanowali Walię. Jego następczynią została jego najstarsza córka, Matylda. Kontynuowała ona politykę ojca, jednocześnie rozwijając jednocześnie znacząco flotę wojenną Anglii; w przyszłości jej działania staną się podstawą pod budowę Royal Navy - w przyszłości jedną z najlepiej zorganizowanych i najpotężniejszych marynarek wojennych na świecie. Również ona otrzymała przydomek "Wielka". Co ciekawe, ożeniła się ona z Fryderykiem III Żelaznobokim, królem Irlandii, doprowadzając do tymczasowego połączenia obu królestw przez jedną rodzinę; niestety, Fryderyk został w Irlandii obalony. Sama Matylda zdołała rządzić do końca swojego życia, tj. do 1408 r., a władzę przejęła następnie jej jedyne dziecko, mianowicie córka, a mianowicie Echradzie.

Koniec średniowiecza[]

Jej rządy nie spodobały się jednak szlachcie, przede wszystkim dlatego, że bardzo słabo mówiła po angielsku, a na co dzień używała irlandzkiego - języka starego wroga Anglików. Nic dziwnego, że wielu możnych zaczęło popierać roszczenia do tronu króla Włoch, Leona. Nareszcie, w 1416 r. wybuchł bunt, w wyniku którego królowa została obalona. Leon pokonał całą drogę z Włoch na Wyspy Brytyjskie, płynąc statkiem. Został w katedrze w Winchester koronowany na króla. Jednocześnie, dość mało dbając o tak odległe państwo, rozdał całą królewszczyznę angielską możnym, zatwierdzając stosowny akt. Był to jedyny raz, kiedy noga króla postała na angielskiej ziemi. Do jego śmierci w 1423 r. w jego imieniu rządził namiestnik. Po jego śmierci formalną przejął jego młodszy syn, Eustachy. Nie zdołał jednak koronować się - Anglicy nie chcieli mieć króla gdzieś za morzami i górami, chcieli mieć go blisko siebie. Dlatego koronowali na monarchę księcia Yorku i szkockiego Lothian, Ralfa, wnuka (po kądzieli) króla Wulfa II. Rozpoczął on odbudowę autorytetu monarszego w Anglii, podupadłego za rządów d'Altaville'ów. Panowanie Ralfa, nazwanego przez kronikarzy "Wielkim", sprawiło, że Anglia ponownie włączyła się do grona europejskich mocarstw. Zmarł on w 1435 r. Formalnie władzę powinien przejąć jego najstarszy syn, Ralf, lecz w wyniku sfałszowania dokumentów, na tron wstąpił jego przyrodni brat, Szymon.

Unia z Bawarią[]

W 1492 r. umiera ostatni król Anglii z angielskiej gałęzi Karolingów. W tej sytuacji parowie angielscy wysłali posłów do najbliższych krewniaków zmarłego króla, a więc Karolingów bawarskich. Król Bawarii Otton z chęcią przyjął koronę Angielską swojego ojca . Wkrótce jednak karolińscy książęta Flandrii wypowiedziało wojnę jemu o tron właśnie. Wsparło ich bogate miasto-państwo, Utrecht, lecz mimo tego Bawarczycy zdołali zgromadzić wokół siebie lojalistów angielskich, oraz otrzymali wsparcie regentów króla Polski, Miłobrata. Opór niewielkich frankijskich państw został dość szybko stłamszony. Od tej pory losy Anglii, będącej niższym partnerem w unii, były nierozerwalnie związane z losami Bawarii, a ponieważ Królestwo to było słabszym w tym tandemie, nie będziemy tutaj opisywać tej historii, a wspomniemy o kilku wydarzeniach, dotyczących samej Anglii.

Pierwszym z nich było odkrycie i kolonizacja Brazylii. Kiedy w połowie XVI w. Irlandczycy dotarli do Ameryki, kontynent ten wyjątkowo zainteresował Anglików. Wkrótce liczne wyprawy, płynące z błogosławieństwem króla, docierały coraz dalej na południe. Wreszcie w latach 50. dotarli oni do ujścia wielkiej rzeki. Było ono tak wielkie, że nie było widać jego brzegu, a fakt, że jest to rzeka, poznali wyłącznie po płynącej w niej słodkiej wodzie. Rzekę tą nazwali Amazonka. Na brzegu odkryli, że ta nowa kraina jest niezwykle bogata, np. w drewno posiadające wyjątkowe właściwości. W tej sytuacji zdecydowano o wysłaniu za ocean pierwszej grupy kolonizatorów. Wylądowali oni na południowym brzegu Amazonki i założyli pierwszą osadę - Nowy Londyn. Wkrótce za ich śladem poszły kolejne ekipy, które do 1700 r. zdołały zająć większość wschodniego wybrzeża Ameryki Południowej i doprowadzili do chrystianizacji lokalnych plemion: Tupi, Putiguara i Matupi.

Drugim był wyścig do Indii Wschodnich, w którym Anglicy rywalizowali z Irlandczykami.